De pimpelmees is door de bonte kleuren een gemakkelijk te herkennen vogel, die enigszins lijkt op de koolmees. De pimpelmees is echter duidelijk kleiner en heeft een blauwe in plaats van een zwarte kruin. De vogel is ook goed te herkennen aan de witte wangen met de zwarte oogstreep. Doordat de pimpelmees erg klein en licht is, kan de vogel probleemloos ondersteboven aan een dunne tak hangen.
De roep van de pimpelmees klinkt als tsi tsi tsit, de zang is een hoog si si sirrr. Het hoofdvoedsel van de pimpelmees bestaat uit insecten, die de vogel in tegenstelling tot veel andere mezen ook op de grond vangt. In de winter eet de vogel voornamelijk zaden, maar toch kan de populatie pimpelmezen in strenge winters meer dan halveren. Om dit verlies te compenseren zijn de legsels tamelijk groot; de vogel legt per broedsel ongeveer tien eieren. Het nest wordt gebouwd in allerlei soorten holen en bestaat voor een groot gedeelte uit mos. Aan de binnenkant wordt het nest bedekt met een laag zacht materiaal
